Aanbevelingen

In de gemeente Soest is het voor de beleidsmaker, burger of geïnteresseerde lastig een compleet overzicht te krijgen van alle cultuurhistorisch waardevolle objecten, ensembles of gebieden en hun beschermingsniveau. Overzichten van monumenten en beschermde dorpsgezichten op de website van de gemeente zijn incompleet. De cultuurhistorische waardenkaart van de gemeente uit 2014 is vooral gebieds- en cultuurlandschappelijk gericht. Stedenbouwkunde en bouwkunst zijn hierin slechts op hoofdlijnen meegenomen. In de digitaal te raadplegen cultuurhistorische waardenkaart ontbreken de beeldondersteunende en beeldbepalende objecten / ensembles uit de MIP-inventarisatie. De kaart van het Erfgoed Registratie Systeem geeft een iets completer beeld, maar ook hier ontbreekt veel beeldondersteunend en beeldbepalend erfgoed. Bovendien zijn diverse panden opgenomen, die inmiddels zijn verdwenen.Het verdient aanbeveling de verschillende kanalen nauwkeurig na te lopen, aan te vullen en te actualiseren.

Ten opzichte van de MIP-inventarisatie met vooroorlogse beeldondersteunende, beeldbepalende en monumentale panden in de gemeente Soest zijn bij dit cultuurhistorisch onderzoek enkele hiaten aan het licht gekomen, onder andere door voortschrijdend inzicht. In het hoofdstuk Waardering zijn deze benoemd. Het verdient aanbeveling deze panden op zijn minst als beeldondersteunend erfgoed in het gemeentelijke beleid op te nemen.

Hetzelfde geldt voor de objecten, ensembles en gebieden uit de naoorlogse periode die in deel 3 zijn geïnventariseerd. Vanwege hun stedenbouwkundige / architectonische kwaliteiten en / of omdat ze kenmerkend zijn voor (de ontwikkeling van) Soest verdienen ze enige vorm van bescherming. Diverse objecten, ensembles en gebieden komen op basis van de quickscans in dit onderzoek in aanmerking voor een aanwijzing als monument. In de kern Soest komt geen naoorlogs erfgoed voor dat van landelijke betekenis is. Vanwege hun hoogstaande stedenbouwkundige / architectonische kwaliteiten en betekenis voor de gemeente Soest is voor enkele gebouwen, ensembles en gebieden een aanwijzing als gemeentelijk monument denkbaar: folly slakkenhuis, brandweerkazerne, woningbouw Lazarusberg, KLM-flats (oorspronkelijke opzet en renovatie) en Ajour-woningen Overhees. In Soesterberg komen drie objecten / ensembles vanwege hun uitzonderlijke stedenbouwkundige /architectonische kwaliteiten én landelijke betekenis in aanmerking voor een monumentale status. Dit geldt voor de beide Amerikaanse buurten (Apollo en Gemini / Mercury) en het Nationaal Militair Museum. Voor de Amerikaanse wijk als geheel (Apollo / Gemini / Mercury) lijkt een aanwijzing als beschermd dorpsgezicht de meest voor de hand liggende beschermingsvorm. 

Vanuit het verleden heeft de gemeente Soest zeer veel karakter en kwaliteit op een presenteerblaadje gekregen. De cultuurhistorische en stedenbouwkundige ontwikkeling van de kernen Soest en Soesterberg hangen nauw samen met de landschappelijke condities en de manier waarop de mens deze in de loop der tijd naar zijn hand heeft gezet. Het erfgoed en de cultuurhistorische waarden en kwaliteiten in de gemeente (afleesbaarheid Eng en historische agrarische structuur, openheid Eemvallei en Soesterveen, verbindingen en doorzichten naar deze landschappen en naar bos en heide, kaarsrechte tracés van de Wegh der Weegen en de sorties, afleesbaarheid militaire geschiedenis) kunnen als uitgangspunt en / of inspiratiebron dienen voor toekomstige ontwikkelingen. Los van zijn noodzakelijkheid voor de borging in het ruimtelijk instrumentarium (omgevingsplan et cetera), vormt dit rapport hiervoor een stevige basis.