Opbrengst bewonersavond vluchtelingenopvang

Op donderdagavond 29 februari kwamen zo’n 70 inwoners naar het gemeentehuis om te praten over vluchtelingenopvang en tijdelijke woningen. Ze gaven gehoor aan de open uitnodiging van de gemeenteraad aan alle inwoners van de gemeente Soest om hun mening te geven over dit onderwerp. De raad vormt zich op 14 maart een oordeel over richtlijnen om locaties aan te toetsen en wilde graag weten wat inwoners hierbij belangrijk vinden. De gezamenlijke opening en samenvatting van de avond is terug te kijken via de livestream op soest.nl/gemeenteraad in de kalender bij 29 februari.

De aanwezigen verdeelden zich over zes ruimtes in het gemeentehuis. Met behulp van onafhankelijke gespreksleiders gingen ze in op de volgende vragen: wat moet er van je hart? Wat heeft Soest te bieden? Wat zijn beren op de weg? Wat zijn concrete ideeën om dit soort woningen goed te regelen? De leden van de raad waren er om te luisteren en vragen te stellen.

Het ging op deze avond niet over concrete locaties. Maar als antwoord op de eerste vraag (wat moet je van het hart?) luchtte een aantal inwoners wel het hart over de mogelijke vluchtelingenopvang in kerkgebouw Open Hof. Daarbij werd genoemd dat een opvanglocatie in een wijk met zoveel inwoners per vierkante kilometer geen goed idee is.

Ook waren sommigen verbaasd over de volgorde van handelen: waarom komt er eerst een concrete locatie in beeld en praten we daarna pas over algemene richtlijnen? Had Soest niet tegen het COA kunnen zeggen dat ze pas over Open Hof als opvanglocatie zouden nadenken nadat de algemene richtlijnen zijn besproken?

Dat er in de gemeente Soest gebouwd moet worden, daar waren de meesten het wel over eens. Maar de aanwezigen zagen ook beren op de weg om tot die bouw te komen. De strikte regels, bijvoorbeeld, kunnen we daar niet wat soepeler mee omgaan? Met bestemmingsplannen en ‘rode contouren’, bijvoorbeeld, die denkbeeldige lijn die het buitengebied beschermt tegen bebouwing?

Een andere moeilijkheid die werd genoemd is dat de verschillende groepen mogelijk de concurrentie met elkaar aan gaan: vluchtelingen, statushouders en starters concurreren met elkaar om de schaarse ruimte die er is. En: de komst van mensen met een taalachterstand en misschien wel psychologische trauma’s vraagt iets van het onderwijs en de zorg. Dat moeten we wél kunnen bieden.

Verschillende deelnemers hadden zorgen over de veiligheid. Zij noemden handhaving bij verschillende locaties als punt van aandacht. Alleen het toevoegen van capaciteit is daarbij niet genoeg, we moeten breder kijken naar hoe we de handhaving organiseren.

Ook vestigden aanwezigen de aandacht op de mogelijkheid om vanuit tijdelijke woningen door te stromen naar permanente woningen, Als die permanente woningen er niet voldoende zijn, is tijdelijk wonen niet meer tijdelijk.

Maar Soest heeft ook veel te bieden, vonden de inwoners. De Soester hartelijkheid, bijvoorbeeld. En Soest heeft ruimte, terwijl sommige andere gemeenten helemaal volgebouwd zijn. En er is werkgelegenheid, in de gemeente Soest zelf maar ook erbuiten. De centrale ligging van Soest maakt dat mensen ook makkelijker buiten de gemeente werk kunnen vinden. Bovendien heeft Soest voorzieningen: sociale voorzieningen, een rijk verenigingsleven, zorg, scholen. En Soest is welvarend.

Verdeel mensen wel ‘eerlijk’ over de gemeente, suggereerden inwoners. En wat is dan eerlijk? Niet alleen maar geografisch verdelen over de gemeente, maar kijk ook naar het ‘absorptievermogen’ van een wijk: wat kan een wijk dragen? Een inwoner noemde de opvang in het Fletcher Hotel als voorbeeld van waar het goed werkt, omdat mensen daar zoveel ruimte hebben. Gebruik die ruimte als richtlijn, suggereerde hij.

De laatste vraag was welke concrete ideeën inwoners hadden om opvang goed te regelen. Een aantal inwoners pleitte voor kleinschalige opvang verspreid over Soest. Concentreer niet alle mensen op één locatie, maar verdeel ze over meerdere kleinere locaties. En: geef mensen zinvolle dagbesteding, zorg dat mensen kunnen sporten en kunnen werken. Zorg ook voor ontmoeting en uitwisseling tussen nieuwe inwoners en bestaande inwoners.

In meerdere groepen ging het over het combineren van doelgroepen, net als in de ‘Utrechtse Aanpak’: mensen vanuit verschillende doelgroepen (starters, statushouders, asielzoekers) wonen daarbij op een goede manier bij elkaar.

Inwoners hadden ook ideeën over waar we al die nieuwe woningen vandaan kunnen halen. Iemand noemde prefab-woningen, die je kant en klaar kunt bestellen en ‘die helemaal niet duur hoeven te zijn’. Anderen noemden leegstaande kantoren, bedrijfsruimtes en recreatiewoningen als mogelijkheid.

De aanwezigen deden tot slot een appèl op de gemeente om duidelijker met hen te communiceren. Daarbij noemden inwoners de manier waarop er tot nu toe met hen is gecommuniceerd over locaties voor vluchtelingenopvang. Een gespreksleider vatte dat zo samen: ‘Had ons twee jaar geleden gevraagd: de Spreidingswet komt eraan, we zullen mensen moeten gaan opvangen; wat zien jullie, welke ideeën hebben jullie?’

Ook noemden aanwezigen de behoefte aan concrete informatie: om welke aantallen mensen gaat het? Hoe zijn die verdeeld over de verschillende doelgroepen? En hoe groot is een ‘kleinschalige opvang’? Geef cijfers, wees concreet, maak het SMART, was de oproep. 

Vanuit meerdere groepen kwam bovendien het gevoel dat bestaande regelgeving soms de oplossing in de weg zit. Er wordt gedacht vanuit regels en hokjes vanuit verschillende domeinen. Een oproep aan de politiek: kunnen we die regels en hokjes soms wat oprekken en loslaten? En zo onze creativiteit gebruiken om oplossingen te vinden voor de uitdagingen waarvoor we staan?

De gemeenteraad krijgt binnenkort een uitgebreid verslag van de gesprekken met inwoners aangeboden. Ook ontvangen zij een rapport met de ideeën van inwoners uit Soester inwonerpanel. Die hebben onlangs over dezelfde vragen meegedacht als de aanwezigen van de gespreksavond. Op deze manier krijgt de raad vanuit verschillende hoeken van de samenleving ideeën over hoe tijdelijke woningen en vluchtelingenopvang goed te organiseren zijn.

Op donderdag 14 maart praat de raad verder over dit onderwerp. Dan vormt de raad zich een oordeel over het toetsingskader voor tijdelijke woningen en vluchtelingenopvang. De fracties wegen de ideeën van inwoners hierbij mee.

Ook voor inwoners zijn de verslagen van zowel de bewonersavond als het inwonerpanel binnenkort beschikbaar. Ze staan dan in het raadsinformatiesysteem bij 14 maart. Daar staat ook meer informatie over de richtlijnen voor tijdelijke woningen en vluchtelingenopvang.

Bekijk ook de factsheet over de plannen voor tijdelijke woningen en vluchtelingenopvang (pdf, 229 KB).